§. XI. Gradus Caloris absoluti ex experimentis praecedentibus computati. Posito itaque x=0,52408, cognitus erit xp, quo ex valore ipsius z X 2 8 subtracto, cognoscetur zxzz 0,47592, unde determinabitur z: cujus valores in sequenti tabula exhibentur; ubi columna 1:ma significat temperaturam nivis; 2:da, gradus caloris aquae a nive absorptos antequam liquesceret; 3:tia, gradus caloris aquae, quos absorpsisset nix in puncto congelationis constituta, ut liquidam obtineret formam; 4:ta, gradus absolutos caloris sub puncto congelationis aquae. Hinc patet absolutos caloris gradus, in scala thermom. Cels. 170,6 numerandos fore infra punctum congelationis aquae, si vera esset theoria Caloris specifici. §. XII. Conspectus experimentorum Cerae. Ceram elegi albam, quam liquefactam, et ad varios gradus calefactam aquae frigidae injeci adeo copiosae, ut illico solidesceret cera. In his vero experimentis sequentia observavi: 1) Vasculum ferreum, quod 6 lothones aquae capere poterat, cera implebatur, deindeque vasi majori, cera itidem completo, et super mensam ita elevato, ut lampas spiritus vini sub ipso poni posset, immergebatur. Sic calefacta, flammae ope, cera, observabatur temperatura ejus, quae vasculo minore continebatur, per thermometri ipsi immersum. 2) Aqua experimento inservitura immittebatur vasi C, cujus vis calorem communicandi eadem erat ac 0,66 lothonum aquae. Refrigerato vase, cum aqua, ad desideratum gradum; iisdem deinde collocatis in loco temperaturae circiter 16 graduum, affundebatur ex vasculo cera liquefacta. 3) Facta injectione cerae, observabantur gradus caloris mixturae per singula minuta temporis, usquedum pateret, quaenam esset vera ejus temperatura censenda. Quia vero cera solida, quamvis jam spongiosam obtinuisset texturam, non facile ultima caloris excedentis vestigia cum aqua communicaret, ne sub mora aliquot minutorum inaequaliter variaret temperatura aquae per diversum loci calorem; de eo sollicitus fui, ut mixtura ejusdem quam proxime fieret temperaturae, cujus erat aër ambiens. 4) Pondus cerae in aquam injectae ita explorabatur, ut peracta mixtura, frustula cerae collecta, super chartam bibulam in calore medio ad sequentem diem, servarentur, quo omni aqua adhaerente privarentur, atque sine erroris periculo ponderari possent. §. XII. Experimenta Cerae. Experimenta haecce in sequentibus tabulis exhibentur; ubi columna A indicat pondus aquae cui immiscebatur cera (In numero hoc ponderis comprehenditur etiam valor capacitatis vasis, 0,66 lothonibus aquae repraesentandus); columna B pondus cerae aquae immissae; columna a temperaturam aquae; columna & temperaturam cerae liquefactae; columna y temA peraturam mixturae; et ultima columna Y a gradus caloris indicat a data cerae quan B titate, cum aequali aquae pondere communicandos. TABULA I. Experimenta sistens, cum cera, temperaturarum inter 70 et 74 gradus, facta. A y α TABULA II. Experimenta sistens, cum cera, temperaturarum inter 75 et 80 gradus, facta. Experimenta sistens, cum cera, temperaturarum inter 80 et 85 gradus, facta. Experimenta sistens, cum cera, temperaturarum inter 85 et 90 gradus, facta. |