Sivut kuvina
PDF
ePub
[ocr errors]

Wien, Hofbibliothek 3530 (W2), fol. 110: Hinter den Worten quia timor Domini clavis est ad omne bonum et ad percipiendam gloriam (u. T. S. 46, 3) steht folgender Zusatz:

Narrasti breviter, care pater, quae universaliter seu generaliter debeant [in] conviivis et aliis comestionibus observari. Nunc supplico doceas, qualiter in usu et comestione et comestione rerum specialiter (Hs spiritualium) debeam mз habere: in comestionis principio, medio et fine. Pater ait: Postulas breviter, quod nimium est prolixum. Si tamen tibi placet, ut petitione tua penitus non frustreris, dicam praesentialiter de re quadam, circa cuius comestionem plures fiunt rusticitates quam in alia 5 re comestibili fieri possint. De aliis alibi forsan tibi tractabo Deo concedente. Filius: Precor, pater, adimpleas iam promissa. Pater: Ovum est, in cuius comestione plures incurialitates perpetrantur. Prima [et secunda] incurialitas in eius fractione consistit; tertia circa retentionem ipsius attendenda; quarta in ovi et salis vicaria permixtione versatur; quinta et sexta rusticitas attenditur in re, quae permiscuit illa duo; septima est quaedam communis rusticitas, videlicet boli panis in 10 ovo immissio iterata; octava dicitur ovi communicatio cum quocumque; nona et decima insita est in consummatione, cum cortices ovi ab albumine separantur. Filius: Bone pater, sermonis tui brevitas super hiis rusticitatibus ovi obscuritate, quantum ad me, nimis est confusa; ideoque te rogo quod mihi dicta tua dilucides, unaquaque incurialitate per sensum proprium vendicata (Hs vendicantem). Pater ait: Prima est (Hs ejus) rusticitas, si frangatur ovum ex aliqua summitatum; secunda 15 fit, si ex costis unguibus dirumpatur; tertia est, si nudis et inopertis manibus teneatur; quarta, si sal cum ovo stipula vel [1]igniculo aliquo permiscetur; quinta si cum stipula colligitur vel [l]igniculo, quo quis prius ovum permiscuit; sexta est, si hiis sic peractis cum eodem ligniculo ovum permisceatur iterato; septima fit, cum panis in ovum mitteretur et post morderetur et iterum remittitur in eodem; octava est, si unicum ovum pluribus manibus infestetur, vel si idem ovum quis cum pluribus communicet vel etiam 20 partiatur; nona foedissima perpetratur incurialitas, cum iam quis comedit quicquid est liquidum intra ovum, et post fracto cortice unguibus dividit album, quod quis coagulatum a cortice priori sic turpiter repraesentet; decima, cum gulosus comestor non credit album a cortice totaliter evulsisse, corticem in os mittit et si quid forte remansit ibidem, dentibus cautius id abradit. Filius: Care pater, dixisti quod precibus postulavi; non tamen mihi videtur posse sufficere, nisi sciam quod ita rusticitas et 25 culpa perpetretur, ut sciam causam reddere, quare unaquaeque per se apud probos rusticitas censeatur. Pater ait: Fili, scias quod prima rusticitas ideo iudicatur, quia in tali fractione parcitas et gulositas denotatur. Filius: Quomodo istud probas? Pater: Parcitas perpenditur: communiter (Hs quoniam) cum successissent alicui curialiter tria ova vel quatuor comedisse, subtilizat in faciendo per ovum foramen ex summitate aliqua. Sufficiant sibi duo; nam plus immoratur quis in comes- 30 tione taliter ovi fracti quam si ex latere incepisset id ipsum. Gulositas sic probatur, quia rumpendo potest abstrahere substantiam ovi fracti. Filius: Si ovum rumperetur ex costis, fieri posset ut tamen vel maiorem moram traheret in comedendo et omnem ore (Hs ovo) substantiam ovi eriperet ab eodem. Pater: Tertium est, quia in saepissima fractione ovi et parcitas et gulositas denotatur; quod perpetratur, si rompatur ovum ex summitate, quod non contigit ex costis de aequitate, de rigore. 35 Tamen semper est rusticitas reiterare bolum. Et ideo poma inciduntur et dactili franguntur, non mordentur. Error communis evitat rusticitatem inesse saepius in ore, saepius in misso et in cocleari.

Dann die Schlussformel (u. T. S. 46, 7): Ob haec igitur immensam omnipotentis Dei clementiam supplices exoramus etc.

[graphic][graphic]

Nachträge und Berichtigungen.

S. XXVI, Anm. 1: lies eine statt jene.

S. XXX. Der Wortschatz des Petrus ist von Nonius beeinflusst (vgl. caputium, diutinare, frustatim, deargentare, prosapia). Auscultare findet sich z. B. auch in der Regula Benedicti.

S. XXXII, letzte Zeile: si als Fragepartikel findet sich schon altlateinisch und klassisch.

S. XXXIV, Z. 13: lies responso statt reponso.

S. 3, varia lectio 9: lies G2 statt Gg2.

S. 4, v. l. 15: lies cantus statt kantus; cantatrices statt cantastrices.

S. 5, v. 1. 10: lies civitatis statt civitatio.

S. 7, Z. 27: Tu qui . . . culpabo offenbar zwei Hexameter, aber der Schluss des zweiten ist nicht korrekt erhalten. 1. 10: lies E2.

V.

S. 8, Z. 3/4: in eo erscheint ein überflüssiger Zusatz. Z. 10: lies stultitiae.

S. 9, Z. 11: doch besser: ex frumento.

S. 10, Z. 2: lies: consilarium.

[blocks in formation]

S. 11, Z. 3: lies doch: carmine statt carme (vgl. v. l.).

[ocr errors]

[ocr errors]

Z 17: cor.

S. 12, Z 13: richtiger graviter strinxit (des rhytmischen Satzschlusses wegen). roboravit als Satzschluss besser. Z. 23: streiche vi aus dem Text. Z 28: lies per aedem statt per sedem. Z. 29: lies occasio sessionis statt causa sess. Vielleicht auch causa mortis statt c. operis, jedoch kann das letztere = Ursache zur Handlung aufgefasst werden. S. 13, Z. 1: lies exspatiarentur.

[ocr errors]

Z. 31: clobi nur in Br2, deswegen vielleicht zu streichen, (vgl. S. XXVI, Anm. 2); die übliche Verbindung ist allerdings globus visci, falls man überhaupt das Wort noch halten will. v. 1. 2: füge zwischen Br Kr noch E' hinzu.

S. 14, Z. 29: futurorum ist unklar.

S. 17, Z. 9: auch der Acc. bei ardere (schon in klass. Zeit) wäre zu rechtfertigen. Z. 14: lies dolere statt dolore.

S. 19, Z. 15: vielleicht tandem zu lesen statt tamen.

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]
[graphic]

TOM. XXXVIII. N:0 5.

PETRI ALFONSI

DISCIPLINA CLERICALIS

VON

ALFONS HILKA UND WERNER SÖDERHJELM.

II.

FRANZÖSISCHER PROSATEXT.

HELSINGFORS 1912

DRUCKEREI DER FINNISCHEN LITTERATUR-GESELLSCHAFT.

« EdellinenJatka »