R a p i n.

Hapin.

S. von ihm B. I, S. 341..

Sein berühmteftes und ausführlichstes lateinisches Gedicht trågt die Vorschriften des Gartenbaues, įu vier Büchern, vor, und ist gang in der Manier, aber nicht in dem Geiste Virgil's geschrieben, wenn gleich die meisten franzsfischen Stunfirichter ihn fast gleichen Rang mit diesem seinem Muster geben. Das Bestrebene überall Schmuck und Perzierung einzuweßen, ift überall zu · sichtbar ; und Dusch tadelt mit Recht in seinen Briefen-zur Bildung des Geschmacks (Th. I. 1. N. Br. 7. 8.) den un: schicklichen und oft ganz midersinnigen Gebrauch, den fich Mapin von der mythologischen und allegorischen Dichtung zu machen erlaubt hat. --- Der Inhalt der hier mitgetheilten Stelle ist Unterricht über den Anbau und die Wartung des Dbftes, und Empfehlung ländlichen Fleisses durch seine ehe Malige Würde.

HORTORVM, L. IV. v, 1. ff.

Neç te, quae virides regnas tam laeta per hortos
Non dicam, Pomona ; tuis hic omnia quando
Muneribus funt plena, tuoque aflurgit honori
Autumnus, viridi praecinctus tempora ramo.
Quae tibi pars etiam noftri fpectanda laboris,
Lamonide, poftquam praelertim, te duce, coeptum
Crevit opus, pelagoque dedit fua vela patenti.
Et quamquam vultu leges Astraea severo
Imponat per te populis, luxumque refraenet:
Te tamen et ruris dantem praecepta colendi
Vidimus et morem arboribus, legesque feren.

tem.
Namque omnes cultus fpecies genera omnia foe.
Arborei proftant per te defcripta colonis.

tu

Rapin.

Munere pro tali, fic te tellure benigna
Deinde tuus fortunet ager, fit divite fundo
Luxuriofa tui curvent pomaria fructus,
Laeta Bavillaei rumpantur ut horrea ruris
Atque cuae nunquam desit sua gratia villae.
Quamvis non omnis tellus sit idonea plantis.
Omnibus, et certas leges, ac focdera certis
Praelcribat natura locis, praescriptaque servet:
Illis Franca tamen non eft obnoxia tellus
Legibus, eximiae quae fertilis ubere glebae.
Nil fructus non laeta ferat, nil culta recuset.
Et quamquain multo generosos palmite colles
In primis longo tollat Burgundia tractu,
Quamquam pomiferis laetetur Neustria campis,
Belsia fit farris opulenta, Veluna metallis,
Benharnus nemorosa, racemiferique Tricafles.
Nutritor pecorum Biturix, Arvernus equorum:
Est tamen omne folum Francae telluris, alendis
Hortorum arboribus, rurique insigne colendo.
Praesertim riguae tellus vicina Turoni,
Ver ubi perpetuum, femperque nitentia prata,
Et quos lentus Arar, praecepsque Druentius agros
Perluit, et pingui vallis rorata Garumnae,
Vosque Parisiaci ditiflima praedia ruris.

1

Si tamen ipfa tuo tellus optanda parebit
Arbitrio, glebae fundus quaerendus opimae.
Nam fuge triste folum, fulva, quod languet arena,
Nec non quae pressos interiacet infima colles
Convallis, cui lenta palus exhalet inerti
De fundo tetram craffa cum nube Mephitim,
Unde gravem referant etiam sua poma faporem:
Et fuge perpetuis campum qui flatur ab Auftris.
Optimus ille loeus nobis, haec optima sedes
Arborei foetus, ubi coeli mitibus auris,
Declives campi terra pendente patebunt.
At licet apricum ad folem, ventosque tepentes
Vergat ager: non ille tamen removendus ab horto
Florifero; fpatio fua fit divortia iusto
Floribus, et pomis: fed ferri ingentia clauftra

ClaRapin.

Clathrorum ordinibus dirimant pomaria longis,
Defendantque aditus, populo, pecorique caven.

dos.

Non iam, telluri qui fit delcetus habendae
Hic repetam, moresque ipfos, habitusque loco-

Plantandique modos, et tempora certa serendi:
Omnia iam populis vulgata. Quis ilicet omnem
Monstratum agricolis culturae nefciat ulum?
Si vero arboribus per se fatis aequus alendis
Non fit ager: foffa terram profcinde patenti,
Jpsa prostructi quse strata crepidine muri;
Et fterilem late non impiger effode 'campum;
Proque solo exhausto meliorem fuffice terram.
Haec melior, graciles quae fundo imitatur are.

nas,
Si tamen illius color eft bonus, et bonus hu-

mor:

Campus alit nimias, fi fit nimis humidus, her.

bas.

Quaere prius terram fructus quis quamque dece

bunt:
Vitibus an fit ager magis ingeniosus habendis,
An magis arboribus: nam per vim nulla coacti
Gratia ruris erit: ne ruri proinde colonus
Naturae contra morem, ingeniumque coacto
Imperet, ut per se tellus tractata monebit.
Cum fuerit iam stratus ager, tellusque parata,
Inprimis ipsum, certo discrimine, campum.
Partiri, plantisque ratas describere fedes
Mandabo: et postquam lecta de gente flagellum
Optaris, decerpe manu, aut exscinde fecuri
Silvestrem ramum, terraeque immitte tepenti:
Nec pigeat scrobibusque manus adhibere cavan-

dis,

Sternendoque folo. Te talem impendere cu

ram, Arboribusque tuis primos imponere mores

Pro

Xapin.

Proderit, et sectos, ipfo de corpore matrum,
Arboreos fosfo ramos deponere campo.

Nec fuit indignum quondam , dum prima vige

ret

Persarum fortuna, alto de languine magni
Astyagis Regem campos coluifle superbum.
Saepe illum patrios flores, et poma, per hortos
Plantantem, manibusque suis plantata rigantem
Attonitus vidit mons vertice Tmolus ab alto,
Maeoniis unus late qui praefidet arvis;
Et Regem agricolam longe miratus Orontes.
Hanc etiam, ut perhibent, sese exercebat ad ar-

tem
Cum domito, Fabius Dictator ab hofte redibat,
Non veritus, medio dederat qui iura fenatu,
Ferre idem arboribusque fuis terraeque colendae,
Vietricesque manus ruri praestare ferendo.
Ipfa triumphales tellus experta colonos,
Atque ducum manibus quondam versata suorum.
Maiores fructus, maiora arbusta ferebat.
Talis foedifragum poftquam Masinilla Syphacem
Et Numidam infidum Poenis fregiffet in arvis,
Imperiis terram ipfe fuis parere docebat,
Atque suo cultu Maurum mansuescere coelum.
Tu quoque regnando curas dum dividis orbi,
Nonnunquam solio, ut perhibent, descendis ab

alto,
Et quas imperii, quas rerum tendis habenas,
Rure tuo, magne interdum LODOICE, remittis.
Nam sangermani feu te accepere recessus,
Seu tors Versalii, five alta palatia fontis
Bellaquei : per te curando incumbere fundo
Non dubitas: circum famuli ftant ordine longo:
Centum qui pomis, centum qui floribus hortos
Conserere ingentes, et aquas deducere .certent:
Artificumque vices varias, operumque laborem
Per medios instans operi partiris; ut agrum
Omnia fint, paribus numeris dimensa per omnem.
Laeta super, niveisque yolans Pax aurea bigis,

Prae.

Xapin.

3

Praetendit populis ramum frondentis olivać.
Et quamquam externas longe tibi gloria lauros
Oftendat, lauros alias, per patria rura
Ipfe feris, quas victor aines meruisle coronas.
Interea omnis humus placidi te ruris amantem
Gratatur, tantoque folum cultore superbum
Plus viget, atque suo fe laetum indulget amanti.