Oppianus. Καὶ τε κακῶν φορέοιεν αλεξητήρια φωτῶν.

Virgil. Ο Λαικ δ' αὖ πεζὸς μὲν ἄγοι κύνας· ἱππελάτης δε

ἵππων ἐθύνεις κυβερνητήρα χαλινόν.

Virgil.

Den Werth und die mannichfaltigen Schönheiten feines Gedichts vom Landbau, in vier Büchern, hat der Hr. Hofrath Heyne in seiner musterhaften Ausgabe dieses Dichters, der Engländer Martyn in dem, mit einem ausführlichen Kommentar begleiteten, einzelnen Abdruck dieses Lehrgedichts, (London, 1755. gr. 8. übersezt von Dusch, Hamb. 1759. 8.) der Abt de Lillè in dem Discours Préliminaire vor seiner schönen französischen Uebersehung desselben, und Hr. Dusch in dem ersten Theil der neuen, Ausgabe seiner Briefe zur Bildung des Geschmacks, Br. I-IV. umständlich aus eins ander geseht. Auch die nächstens zu erwartende vortreffliche deutsche Uebersehung von Hrn. Hofrath Voß wird darüber gewiß sehr viel Lehrreiches enthalten. In folgenden Vers sen des ersten Buchs empfiehlt er dem Landmanne die Aufmerksamkeit auf die Abånderungen der Jahrszeiten und der Witterung, und auf die Anzeigen, woraus er auf diese Vers anderungen schliessen kann. An sich kein sehr poetischer. Stoff; den aber Virgil durch einen großen Reichthum dich trischer Farben zu beleben wußte.

GEORG. L. I. v. 311-465.

Quid tempeftates autumni et fidera dicam?
Atque ubi iam breviorque dies, et mollior aeftus,

Quao

Quae vigilanda viris? vel cum ruit imbriferum ver? Virgil.
Spicea iam campis cum meffis inhorruit: et cum
Frumenta in viridi ftipula lactentia turgent?
Saepe ego, cum flavis mefforem induceret arvis
Agricola, et fragili iam ftringeret hordea culmo,
Omnia ventorum concurrere praelia vidi:
Quae gravidam late fegetem ab radicibus imis
Sublime expulfam eruerent; ita turbine nigro
Ferret hiems culmumque laevem, ftipulasque vo
lantes.

Saepe etiam immenfum coelo venit agmen aquà

rum,

Et foedam glomerant tempeftatem imbribus atris
Collectae ex alto nubes: ruit arduus aether,
Et pluvia ingenti fata laeta boumque labores
Diluit: implentur foffae, et cava Alumina cre
fcunt

Cum fonitu, fervetque fretis fpirantibus aequor.
Ipfe pater, media nimborum in nocte, corufca
Fulmina molitur dextra; quo maxima motu
Terra tremit: fugere ferae; et mortalia corda
Per gentes humilis ftravit pavor; ille flagranti,
Aut Atho, aut Rhodopen, aut alta Ceraunia telo
Deiicit ingeminant Auftri, et denfiffimus imber.
Nune nemora ingenti vento, nunc littora plangunt
Hoc metuens, coeli menfes, et fidera ferva:
Frigida Saturni fefe quo ftella receptet,
Quos ignes coeli Cyllenius erret in orbes.
In primis venerare Deos, atque annua magnaè
Sacra refer Cereri, laetis operatus in herbis.
Extremae fub cafum hiemis; iam vere fereno.
Tunc agni pingues; et tunc molliffima vina:
Tunc fomni dulces, denfaeque in montibus um-

brae.

Cuneta tibi Cererem pubes agreftis adoret:
Cui tu lacte favos, et miti dilue Baccho,
Terque novas circum felix eat hoftia fruges;
Omnis quam chorus, et focii comitentur ovantes:
Et Cererem clamore vocent in tecta; neque ante
Falcem maturis quisquam fupponat ariftis,

Virgil.

Quam Cereri torta redimitus tempora quercu,
Det motus incompofitos, et carmina dicat.
Atque haec ut certis poffimus difcere fignis,
Aeftusque, pluviasque, et agentes frigora ven
tos,

Ipfe pater ftatuit quid menftrua Luna moneret:
Quo figno caderent Auftri; quid faepe videntes
Agricolae, propius ftabulis armenta tenerent.
Continuo ventis furgentibus, aut freta Ponti
Incipiunt agitata tumescere, et aridus altis
Montibus audiri fragor: aut refonantia longe
Litora mifceri, et nemorum increbefcere murmur.
Iam fibi tum curvis male temperat unda carinis,
Cum medio celeres revolant ex aequore mergi,
Clamoremque ferunt ad litora: cumque marinae
In ficco ludunt fulicae; notasque paludes
Deferit atque altam fupra volat ardea nubem.
Saepe etiam ftellas, vento impendente, videbis
Praecipites coelo labi; noctisque per umbram
Flammarum longos a tergo albefcere tractus:
Saepe levem paleam et frondes volitare cadu-

cas,

Aut fumma nantes in aqua colludere plumas.
At Boreae de parte trucis cum fulminat, et cum
Eurique Zephyrique tonat domus; omnia plenis
Rura natant foffis; atque omnis navita ponto
Humida vela legit: nunquam imprudentibus im-

ber

Obfuit: aut illum furgentem vallibus imis
Aëriae fugere grues: aut bucula coelum
Sulpiciens patulis captavit naribus auras:
Aut arguta lacus circum volitavit hirundo
Et veterem in limo ranae cecinere querelam.
Saepius et tectis penetralibus extulit ova
Anguftum formica terens iter, et bibit ingens
Arcus: et e paftu decedens agmine magno
Corvorum increpuit denfis exercitus alis.
Iam varias pelagi volucres, et quae Afia circum
Dulcibus in ftagnis rimantur prata Cayftri,
Certatim largos humeris infundere rores,

Nunc

Nunc caput obiectare fretis; nunc currere in un.

das,

Et ftudio incaffum videas geftire lavandi.
Tum cornix plena pluviam vocat improba voce;
Et fola in ficca fecum fpatiatur arena.

Nec nocturna quidem carpentes penfa puellae
Nefcivere hiemem: tefta quum ardente viderent
Scintillare oleum, ct putres concrefcere fungos.
Nec minus ex imbri Soles, et aperta ferena
Profpicere, et certis poteris cognofcere fignis.
Nam neque tum ftellis acies obtufa videtur,
Nec fratris radiis obnoxia furgere Luna:
Tenuia nec lanae per coelum vellera ferri.
Non tepidum ad Solem pennas in litore pandunt
Dilectae Thetidi Halcyones: non ore folutos
Immundi meminere fues iactare maniplos.
At nebulae magis ima petunt, campoque recum-
bunt

Solis et occafum fervans de culmine fummo
Nequicquam feros exercet noctua cantus.
Apparet liquido fublimis in aëre Nifus
Et pro purpureo poenas dat Scylla capillo.
Quacumque illa levem fugiens fecat aethera pen.

nis,

Ecce inimicus atrox, magno ftridore, per auras
Infequitur Nifus: qua fe fert Nifus ad auras
Illa levem fugiens raptim fecat aethera pennis.
Tum liquidas corvi preffo ter gutture voces
Aut quater ingeminat: et faepe cubilibus al-

tis,

Nefcio qua praeter folitum dulcedine laeti,
Inter fe foliis ftrepitant; iuvat imbribus actis
Progeniem parvam dulcesque revisere nidos.
Haud equidem credo, quia fit divinitus illis
Ingenium, aut rerum fato prudentia maior.
Verum, ubi tempeftas et coeli mobilis humor
Mutavere vias, et Iupiter humidus auftris

Denfat, erant quae rara modo, et, quae denfa, re-
laxat;

Vertuntur animorum fpecies, et pectora motus

Virgií.

Virgit.

Nune alios, alios, dum nubila ventus agebat,
Concipiunt. Hinc ille avium concentus in agris
Et laetae pecudes, et ovantes gutture corvi.
Si vero Solem ad rapidum Lunasque fequentes
Ordine refpicies, nunquam te craftina fallet
Hora, nec infidiis noctis capiere ferenae.
Luna revertentes cum primum colligit ignes,
Si nigrum obfcuro comprenderit aëra cornu,
Maximus agricolis pelagoque parabitur imber.
At, fi virgineum fuffuderit ore ruborem,
Ventus erit: vento femper rubet aurea Phoebe.
Sin ortu in quarto (namque is certiffimus au-
&tor)

Pura, nec obtufis per coelum cornibus ibit;
Totus et ille dies, et qui nafcentur ab illo
Exactum ad menfem, pluvia ventisque care
bunt:

Votaque fervati folvent in fitore nautae
Glauco, et Panopeae, et Inoo Melicertae.

Sol quoque et exoriens, et cum fe condet in un-
das,

Signa dabit. Solem certiffima figna fequuntur,
Et quae mane refert et quae furgentibus aftris.
Ille ubi nafcentem maculis variaverit ortum
Conditus in nubem, medioque refugerit orbe;
Sufpecti tibi fint imbres; namque urget ab alto
Arboribusque fatisque Notus, pecorique fini

fter.

Aut ubi fub lucem denfa inter nubila fefe
Diverfi erumpent radii: aut ubi pallida furget
Tithoni croceumque linquens aurora cubile
Heu! male tum mites defendet pampinus uvas!
Tam multa in tectis crepitans falit horrida
grando..

Hoc etiam, emenfo cum iam decedet Olympo,
Profuerit meminiffe magis: nam faepe videmus
Ipfius in vultu varios errare colores.
Caeruleus pluviam denuntiat: igneus Euros.
Sin maculae incipient rutilo immifcerier igni;
Omnia tunc pariter vento nimbisque videbis

Fer