ing his affection for his two friends, did most assuredly savour more of heathen adulation, than of Christian respect, and it was followed by other proceedings, which show how fast the professors of a pure and simple faith were lapsing into superstition. Sulpicius deposited the remains of St. Clair under one of the altars of his church, to give a greater odour of sanctity to the place, or to use the words of Paulinus: 'Sancta sub æternis altaribus ossa quiescunt: The French translators of the epistles of Paulinus understood it in this sense, for they have thus translated the verses: 'Les os sont enfermez sous l'enclos de l'autel, Ou, quand s'offre au seigneur l'holocauste immortel, Se joint au doux parfum des offrandes sacrées.'+ To add to the treasury of merits, with which Sulpicius supposed his church buildings were enriched by the portraits of Martin and Paulinus, and by the dead body of St. Clair, he begged some relics of Paulinus, and obtained from him a piece of the true cross, as it was supposed. The precious gift was sent with a letter, so truly descriptive of the superstitious fancies of the age, that I am tempted to give it at full length. It does not enter into the plan of this work to * Epist. Paul. 12. + Les Lettres de Paulin. p. 485. See Note at the end of this chapter. A. D. 394-400. D. 394400 bring down the biographical sketch of Sulpicius to the close of his life. It is enough to say that his last days were embittered by remorse, and that he condemned himself to silence. Gennadius assigns his former loquacity, and his folly in having been deceived by the Pelagians, as the cause of this penance. Agnoscens loquacitatis culpam, silentium usque ad mortem tenuit.'* It is probable that besides his sorrow on account of Pelagianism, doubts crossed his mind as to the truth of the marvellous tales which he had propagated by his tongue and his pen, and that not having the strength of mind to acknowledge or solve his doubts, he resolved never to speak again. NOTES TO CHAPTER III. EPIST. PAULINI AD SEVERUM SULPICIUM XI. Frater Victor, inter alias operum tuorum et votorum narrationes, retulit nobis, desiderare te ad basilicam, quam modo apud Primuliacum nostrum majorem priore condideris, de sacris sanctorum reliquiis benedictionem, qua adornetur domestica tua ecclesia, ut fide et gratia tua dignum est. Testis est autem Dominus, quod si vel scrypulum sacri cineris habuissemus, supra quam nobis ad basilicam, quæ proxime in nomine Domini consummabitur, dedicandam necessarium erat, misissemus unanimitati tuæ: sed quia nos non habuimus hujus muneris copiam, et ille se spem ejusdem gratiæ copiosam habere dixit a sancta Silvia, quæ illi de multorum ex oriente Martyrum reliquiis spopondisset, invenimus quod digne et ad basilica sanctificationem vobis et ad sanctorum cinerum cumulandam benedictionem mitteremus, partem particulæ de ligno divinæ Crucis. Quod nobis donum benedicta Melania ab Ierusalem munere sancti inde episcopi Joannis attulit, hoc specialiter sorori nostræ venerabili Bassulæ misit conserva communis; sed quod alteri vestrum datur utriusque vestrum est, quia in utroque vestrum una ratione manet, et sexum evacuat fides, qua in virum perfectum ambo concurritis. Accipite ergo ab unanimis fratribus in omni bono vestrum sibi consortium cupientibus, accipite magnum in modico munus; et in segmento pæne atomo dastulæ brevis, sumite * De Viris Illustr. c. 19. munimentum præsentis, et pignus æternæ salutis. Non angustetur fides vestra carnalibus oculis parva cernentibus, sed interna acie totam in hoc minimo vim Crucis videat. Cum videre vos cogitatis lignum illud, quo salus nostra, quo Dominus majestatis affixus tremente mundo pependerit, exsultetis cum tremore. Recordemur et petras fissas ad hujus aspectum Crucis; et saltem saxorum æmulatione, præcordia nostra findamus timore divino. Reputemus et velum templi eodem Crucis mysterio scissum ; et intelligamus, illius veli scissuram eo fuisse prætentam, ut audientes vocem Domini, et mysterium pietatis immensæ, non obduremus corda nostra ; sed a carnalibus dividamur, et scindamus infidelitatis velamen; ut revelata cordis fácie, salutarium Dei munerum sacramenta videamus. Non autem vobis et hoc scribimus, ut imitemini compositionem istam, qua tubello aureolo rem tantæ benedictionis inclusimus; magis enim nos tali paratu fidem vestram imitati sumus, ut vestram vobis formulam mitteremus in specie auri. Quia scimus vos, ut aurum ignitum, intra vos habere regnum Dei, hoc est fidem Crucis, qua regnum cœlorum invaditur. Si enim, inquit, compatiamur, et conregnabimus. Et ideo non ad fidei firmamentum, quia visionem fide prævenistis; sed propter meritum fidei, quam, auditu receptam, factu probatis, misimus vobis in Domino ligni salutaris donum ut Crucem et corpore possideretis, quam tenetis spiritu, et propositi virtute portatis. Sed quia idipsum fides videtur postulare, non alienum puto (quia cognitu dignum est) enarrare specialem post tempora passionis historiam revelatæ et inventa Crucis; quæ si ignoretur, facile est perspici, qua difficultate approbetur, Dominica Crucis esse lignum hoc; quod certum est, si in manum Judæorum venisset omnia contra fidem Christi præcaventium, conterendum et exurendum fuisse. Neque enim in Cruce abolenda negligentes fuissent, qui signaverunt sepulchrum ; nec ferre potuissent, ut in Cruce superstite passio Illius coleretur, Cujus resurrectionem, vacuato discussis signaculis suis monumento probatam, coli ferre non possunt. Quid ergo nunc quæritur ubi fuerit abdita, quæ nisi latuisset, illis præsertim persecutionum temporibus Judaicam consecutis invidiam, et pæne supergressis sævitiam, manifestum est abolendam fuisse? Facile enim assequi conjectura possumus, qua vi excidissent Crucem, si extare vidissent, qui et Crucis locum persecuti sunt. Nam Hadrianus Imperator existimans se fidem Christianam loci injuria perempturum, in loco passionis simulacrum Jovis consecravit ; et Bethlehem Adonidis fano profanata est; ut quasi radix et fundamentum Ecclesiæ tolleretur, si in iis locis idola colerentur, in quibus Christus natus est ut pateretur, passus est ut resurgeret, surrexit ut regnaret, judicatus ut judicaret. Me miserum etiam ista pro nobis Dominus omnipotens perpeti non recusavit; ut ubi pro salute generis humani crucifixus pependerat, ibi hominum sacrilegio sperneretur; et super Crucem (ad quam orbe concusso, et sole refugo, et dissilientibus mortuorum excitatione monumentis, rerum natura nutaverat,) stabat simulacrum dæmonis, et ara simulacri pecudum bustis fumabat; et Dei nomen deferebatur statuis mortuorum, cum Ipse vivorum Deus, Qui et resurrectio mortuorum est, non solum mortui, sed et crucifixi hominis blasphemaretur opprobrio. In Bethlehem quoque, ubi agnoverat bos possessorem suum, et ásinus præsepe domini sui, ibi principes hominum inficiati Salvatorem Deum, infames hominum amores mortesque coluerunt. Prodita novo sidere Regis æterni incunabala ubi supplices cum suis opibus adoraverunt Chaldæi, ibi barbaras libidines sacraverunt Romani. Ubi natum Salvatorem cum exercitu Angelorum concinentes cœlesti gaudio salutaverunt illustrata nocte pastores, ibi Veneris amasium mixtæ semiviris planxere meretrices. Pro dolor! quæ pietas hominum hanc impietatem compensare poterit? Ubi sacra nati Salvatoris infantia vagierat, illic Veneris lamenta fingentium lascivis luctibus infamis ritus ululabat: et ubi Virgo pepererat, adulteri colebantur. Mansit hoc sæculi prioris nefas in tempora nostris proxima Constantini; qui princeps esse principibus Christianis non magis sua quam matris Helenæ fide meruit: quæ, divino, ut exitus docuit, inspirata consilio, cum Ierosolymam agnosceret nomine, quæ Augusta cum filio conregnabat, eum rogavit ut sibi facultatem daret cuncta illic loca Dominicis impressa vestigiis, et divinorum erga nos operum signata monumentis purgare, destructis templis et idolis, ab omni profanæ impietatis contagio, et religioni suæ reddere; ut Ecclesia tandem in terra originis suæ celebraretur. Itaque prompto filii Imperatoris assensu mater Augusta, patefactis ad opera sancta thesauris, toto abusa fisco est: quantoque sumptu atque cultu regina poterat, et religio suadebat, ædificatis basilicis contexit omnes et excoluit locos, in quibus salutaria nobis mysteria pietatis Suæ Incarnationis, et Passionis, et Resurrectionis, atque Ascensionis sacramentis Dominus Redemptor impleverat. Mirum vero hoc quod in basilica ascensionis locus ille tantum, de quo in nube susceptus ascendit, captivam in sua carne ducens captivitatem nostram, ita sacratus divinis vestigiis dicitur, ut nunquam tegi marmore aut paviri receperit : semper excussis, solo respuente, quæ manus, adornandi studio, tentavit apponere. Itaque, in toto basilicæ spatio solus in sui cespitis specie virens permanet; et impressam divinorum pedum venerationem calcati Deo pulveris perspicua simul et attigua venerantibus arena conservat, ut vere dici possit: Adoravimus ubi steterunt pedes Ejus. Sed in historia Crucis accipite magnum et vere divinum miraculum. Regina illa venerabilis, ut venit Ierosolymam, diligenter et pie locis illis et circa omnibus divinorum curiosa insignium, et oculis haurire gestiens fidem, quam piis auribus literisque perceperat, Crucem Domini studiosissime inquirere adorsa est. Sed quæ via vel ratio inveniendi subesset, cum index idoneus nemo inveniri posset, ubi memoriam et curam religiosæ conscientiæ vel observantiæ, et antiquitas ævi et superstitionis impiæ diuturnitas abolevisset? Verum Ipso omnium et terris et animis opertorum conscio et teste Deo, fidelis mulier Sanctum Spiritum per affectum pium meruit: Quo aspirante, cum rem ab humana conscientia divinitus remotam frustra diligens requisisset, de loco tantum passionis certior fieri studuit. Itaque non solum de Christianis doctrina et sanctitate plenos viros, sed et de Judæis peritissimos, ut propriæ (qua miseri et gloriantur) impietatis indices exquisivit, et accitos in Ierosolymam congregavit. Tum omnium una de loco testificatione confirmata jussit illico, urgente sine dubio conceptæ revelationis instinctu, in ipsum locum operam fossionis accingi; parataque mox civium pariter et militari manu brevi laborem istius molitionis hausit, et contra spem omnium, sed secundum ipsius tantum reginæ fidem, alta egestione reseratis terræ finibus, abditæ Crucis arcana patuerunt. Sed cum tres pariter cruces, ut quondam fixæ Domino et latronibus steterant, repertæ fuissent, gratulatio repertarum cœpit anxia dubitatione confundi justo piorum metu, ne forsitan aut pro cruce Domini patibulum latronis eligerent, aut salutare lignum pro stipite latronis abjiciendo violarent. Respexit pias fideliter æstuantium curas Dominus, et ipsi potissimum, quæ tam piæ solicitudinis princeps erat, hujus consilii lumen infudit, ut aliquem recens mortuum inquiri et inferri juberet. Nec mora, verbum factum, cadaver illatum est: deponitur, jacenti una de crucibus admovetur, et altera: sed reorum ligna mors sprevit. Postremo Dominicam crucem prodit resurrectio, et ad salutaris ligni tactum morte profuga funus excussum, et corpus erectum est; tremefactisque viventibus stetit mortuus ; et funebribus, ut Lazarus quondam, vinculis expeditus, illico inter spectatores suos redivivus incessit. Ergo Crux Domini tot operta ætatibus, et Judæis in tempore passionis abscondita, neque gentibus in ædificatione fani terram sine dubio ad ipsam fabricam egerentibus revelata, nonne divina manu latuit, ut nunc inveniretur cum religiose quæreretur? Ita, ut Crucem Christi decuit, experimento resurrectionis inventa et probata Crux Christi est, dignoque mox ambitu consecratur, condita in passionis loco basilica, quæ auratis corusca laquearibus, et aureis dives altaribus, arcano positam sacrario Crucem servat; quam episcopus urbis ejus quotannis, cum Pascha Domini agitur, adorandam populo princeps ipse venerantium promit. Nec præter hanc diem, qua Crucis ipsius mysterium celebratur, ipsa, quæ sacramentorum causa est, quasi quoddam sacræ solemnitatis insigne profertur, nisi interdum religiosissimi postulent, qui hac tantum causa illo peregrinati advenerint, ut sibi ejus revelatio quasi in pretium longinquæ peregrinationis deferatur. Quod solum episcopi beneficio obtineri ferunt: cujus et tantum munere de eadem Cruce hæc minuta sacri ligni ad magnam fidei et benedictionis gratiam haberi datur. Quæ quidem Crux in materia insensata vim vivam tenens, ita ex illo tempore innumeris pene quotidie hominum votis lignum suum commodat, ut detrimenta non sentiat, et quasi intacta permaneat, quotidie dividuam sumentibus, et semper totam venerantibus. Sed istam imputribilem virtutem et indetribilem soliditatem de Illius profecto carnis sanguine bibit, quæ passa mortem non vidit corruptionem. Speramus autem et vobis non solum benedictionis monumento, sed et incorruptionis seminario futurum, ut ejus inspectio fidem vestram etiam de recordatione beati illius latronis accendat, qui bene verso latrocinio, longas in magnis laboribus sanctorum vias de momenti fide et momento confessionis anticipans, non immerito ante ipsos Apostolos et martyres præparatum ipsis ab initio, ut ait, regnum primus invasit, et pius cœli prædo diripuit; quia Christum crucifixum similitudine suæ pœnæ videns, in eo statu de quo etiam discipulorum fides turbata nutaverat, Dominum tamen majestatis, ut erat, confessus est : et petens in regno Dei memoriam sui fieri, gloriam resurrectionis ante ipsam resurrectionem credidit; quam Apostoli, postea quam facta est, non tantum videndo, sed experiendo crediderunt. Nec ipsi tamen de resurrectione carnis potius quam de resurrectionis qualitate dubitantes; quia videlicet qui in orbem terrarum mittendi forent ad omnium gentium informationem, non auribus tantum, sed et oculis prædicandam fidem capere debebant, ut quod firmius didicissent, constantius edocerent. |