Alma finum tellus iam pandet, adultaque pofcens Semina, depofitis cupiet fe nubere plantis: Invigilate, viri! tacito nam tempora greffu Diffugiunt, nulloque fono conuertitur annus. Flagitat ecce fuos genitrix mitiffima foetus, Et quos enixa eft partus, iam quaerit alendos,, Privignasque rogat proles. Date nunc fua matri Pignora; tempus adeft; viridi redimite parentem Progenie; tu cinge comam; tu digere crines.
Von diesem berühmten Dichter, aus dem goldnen Zeitz alter der römischen Poesie unter August's Regierung, ges hört das aus 476 Versen bestehende schåßbare Gedicht,' de `Arte Poetica, hieher, ob es gleich eigentlich, seiner ganzen Form und Behandlung nach, poetische Epistel an die Pisos nen ist. Der jezige Bischof zu Litchfield, Dr. Hurd, hat den Inhalt und die Schönheiten dieses Gedichts in einem geschmackvollen englischen Kommentar zergliedert, und mit einem Anhange kritischer Abhandlungen begleitet, wovon die von mir besorgte deutsche Ueberseßung zu Leipzig, 1772, in zwei Bånden gr. 8. gedruckt ist. Seiner Meinung nach ist der Unterricht von der dramatischen Poesie, und der Vortrag ihrer Regeln für die römischen Dichter, mit Hinweisung auf die Muster der Griechen, der vornehmste Gegenstand dieser Epistel. Herr Wieland hingegen, dem wir die beste deut sche Uebersehung derselben, mit den übrigen Horazischen Briefen (Deffau, 1782. gr. 8.) verdanken, nimmt mit grdf. serer Wahrscheinlichkeit, die Abschreckung des jüngern Piso von der Dichtkunst, wozu er mehr Neigung als Talent bes saß, durch die Darlegung ihrer Schwierigkeiten und man nichfaltigen Erfodernisse, als die vornehmste Absicht des Dichters bei dieser Epistel an, wobei er zugleich Gelegenheit fand, „den Dichterlingen, von denen es um ihn her wimmelte, ihre Wahrheiten zu sagen, und fie, mit aller kaltblütigen lachenden Verachtung, deren sie würdig waren, fühlen zu lass fen, daß sie von der Kunst, die sie sich zu treiben unterstunden, nicht einmal die erßten Elemente begriffen håtten.“ Da die Werke dieses Dichters in aller Hånden sind, so wird es hier an nachstehender kurzen Probe genug seyn. Sie enthält Vorschriften über das Verhältniß und die nöthige Abånde rung des dichterischen Ausdruck's nach den Leidenschaften, Gesinnungen und Charakteren, die er darstellen und schildern will.
Non fatis eft pulchra effe poëmata;
Et quocumque volent, animum auditoris agunto. Vt ridentibus adrident, ita flentibus adflent Humani voltus. Si vis me flere, dolendum eft Primum ipfi tibi: tunc tua me infortunia lae- dent,
Telephe, vel Peleu; male fi mandata loqueris, Aut dormitabo, aut ridebo: triftia moestum Vultum verba decent, iratum, plena minarum; Ludentem, lafciva; feverum feria dictu.
Format enim natura prius nos intus ad omnem Fortunarum habitum, iuvat, aut impellit ad iram, Aut ad humum moerore gravi deducit, et angit: Post effert animi motus interprete lingua. Si dicentis erunt fortunis abfona dicta Romani tollent equitesque patresque cachinnum Intererit multum, Dinusne loquatur an heros; Maturusne fenex, an adhuc florente iuventa Fervidus; et matrona potens, an fedula nutrix; Mercatorne vagus, cultorne virentis agelli; Colchus, an Affyrius; Thebis nutritus, an Argis. Aut famam fequere, aut fibi convenientia finge, Scriptor. Homereum fi forte reponis Achillem: Impiger, iracundus, inexorabilis, acer, lura neget fibi nata, nihil non arroget armis Sit Medea ferox invictaque, flebilis Ino, Perfidus Ixion, Io vaga, triftis Oreftes.
Si quid inexpertum fcenae committis, et audes Perfonam formare novam; fervetur ad imum Qualis ab incepto procefferit, et fibi conftet, Difficile eft proprie communia dicere: tuque Rectius Iliacum carmen deducis in actus, Quam fi proferres ignota indictaque primus.
Publica materies privati iuris erit, fi
Non circa vilem patulumque moraberis orbem; Nec verbum verbo curabis reddere fidus Interpres: nec defilies imitator in artum Vnde pedem proferre pudor vetet aut operis lex Nec fic incipies, ut fcriptor Cyclius olim: FORTVNAM Priami cantabo, et nobile bellum. Quid dignum tanto feret hic promiffor hiatu? Parturiunt montes, nafcetur ridiculus mus. Quanto rectius hic qui nil molitur inepte: DIC MIHI Mufa, virum, captae poft moenia Troiae Qui mores hominum multorum vidit, et vrbis Non fumum ex fulgore, fed ex fumo dare lucem Cogitat, ut speciofa dehinc miracula promat, Antiphaten, Scyllamique, et cum Cyclope Charyb din.
Nec reditum Diomedis ab interitu Meleagri Nec gemino bellum Troianum orditur ab ovo; Semper ad euentum feftinat, et in medias res Non fecus ac notas, auditorem rapit: et quae Defperat tractata nitefcere poffe, relinquit: Atque ita mentitur, fic veris falfa remifcet Primo ne medium, medio ne discrepet imum. Tu, quid ego et populus mecum defideret, audi. Si fautoris eges aulaea manentis, et usque Seffuri, donec cantor, vos plaudite, dicat: Aetatis cuiusque notandi funt tibi mores Mobilibusque decor naturis dandus, et annis Reddere qui voces iam fcit puer, et pede certo Signat humun; geftit paribus colludere, et iram Colligit ac ponit temere, et mutatur in horas. Inberbus iuvenis, tandem cuftode remoto, Gaudet equis canibusque et aprici gramine campi, Cereus in vitium flecti, monitoribus afper, Vtilium tardus prouifor, prodigus aeris
Sublimis, cupidusque, et amata relinquere pernix. Converfis ftudiis, aetas animusque virilis Quaerit opes et amicitias, infervit honori; Commififfe cavet quod mox mutare laboret.
Multa fenem circumveniunt incommoda; vel quod
Quaerit, et inventis mifer abftinet, ac timet uti; Vel quod res omnes timide gelideque miniftrat; Dilator, fpe lentus, iners, pavidusque futuri; Difficilis, querulus, laudator temporis acti Se puero, caftigator cenforque minorum. Multa ferunt anni venientes commoda fecum; Multa recedentes adimunt: ne forte feniles Mandentur iuveni partes, pueroque viriles: Semper in adiunctis, aevoque morabimur aptis.
« EdellinenJatka » |