Gratius In ftabulis, vltroque gravis fuccedere Tigrim Aufa canis, maiore tulit de fanguine foetum. Sed praeceps virtus ipfa venabitur aula.
Ille tibi et pecudum multo cum fanguine crefcet: Pafce tamen, quaecumque domi fibi crimina fecit, Excutiet filva magnus pugnatur adepta.
At fugit adverfos idem quos reperit hoftes Umber. quanta fides, utinam, et follertia naris, Tanta foret virtus, et tantum vellet in armis ! Quid freta fi Morinûm, dubio refluentia ponto. Veneris, atque ipfos libeat penetrare Britannos? O quanta eft merces et quantum impendia fupra! Si non ad fpeciem mentiturosque decores Protinus; (haec una eft catulis iactura Britannis) At magnum cum venit opus, promendaque virtus, Et vocat extremo praeceps difcrimine Mavors, Non tunc egregios tantum admirere Moloffos, Comparat his verfuta fuas Athamania fraudes, Acyrusque, Pheraeque, et clandeftinus Acarnam, Sicut Acarnanes fubierunt proelia furto: Sic canis illa fuos taciturna fupervenit hoftes. At clangore citat, quos nondum confpicit apros Aetola quaecumque canis de ftirpe (malignum Officium) five illa metus convicia rupit,
Seu fruftra nimius properat furor. et tamen illud Ne unum tótas genus adfpernere per artes, Mirum quam celeres, et quantum nare merentur: Tunc non eft victi cui conceflere labori. Idcirco variis mifcebo gentibus ufum.
Unter allen lateinischen Dichtern, besonders aber unter den zahlreichen Nachahmern Virgil's zeichnet sich keiner vortheilhafter aus, als Markus Hieronymus Vida, der aus Cremona gebürtig, Bischof zu Alba im Montferrat war, und im J. 1566. ftard. Von seinen Gedichten gehdren drei in die gegenwärtige Klasse; und von jedem folgt hier eine Probe. Das erste, über die Dichtkunst, besteht aus drei Büchern, deren erstes die Erziehung des Dichters betrifft, und dann eine kurze Geschichte der lateinischen Poesie ents hält; das zweite trägt die Regeln des Heldengedichts, vor nehmlich ihres Plans, vor; und das dritte handelt vvn der poetischen Schreibart, von der Nachahmung, und dem Wohlklange des Versbaues, wovon die Regeln zugleich Mus fter sind. Zulegt ertheilt er noch einige Vorschriften über die poetische Kritik. Fast noch größeres Verdienst hat das Gedicht über den Seidenbau, wegen der vielen glücklichen Wendungen, und der völlig Virgilischen Darstellungsart. Auch das Lehrgedicht vom Schachspiel hat um desto gråfa fern Werth, je mannichfaltiger die Schwierigkeiten waren, einen den Römern fremden Gegenstand in ihrer Spräche zu behandeln. In allen herrscht sehr viel Geschmack, ein überz aus feines Gefühl, eine sehr überdachte Anordnung der Theile, eine reiche Fülle und einnehmende Anmuth des Vortras ges.
POETICOR. L. III. v. 355-454
Huc ades, hic penitus tibi totum Helicona reclu
Te Mufae, puer, hic faciles penetralibus imis Admittunt, facrisque adytis invitat Apollo. Principio quoniam magni commercia coeli Numina conceffere homini, cui carmina curae.
Ipfe Deum genitor divinam noluit artem Omnibus expofitam vulgo, immeritisque patere. Atque ideo, turbam quo longe arceret inertem, Anguftam effe viam voluit, paucisque licere. Multa adeo incumbunt doctis vigilanda poëtis. Haud fatis eft illis utcunque claudere verfum, Et res verborum propria vi reddere claras: Omnia fed numeris vocum concordibus aptant, Atque fono quaecunque canunt imitantur, et apta Verborum facie, et quaefito carminis ore.
Nam diverfa opus eft veluti dari verfibus ora, Diverfosque habitus, ne qualis primus et alter, Talis et inde alter, vultuque incedat eodem. Hic melior motuque pedum, et pernicibus alis, Molle viam tacito lapfu per levia radit. Ille autem membris ac mole ignavius ingens Incedit tardo molimine fubfidendo.
Ecce aliquis fubit egregio pulcherrimus ore, Cui letum membris Venus omnibus afflat honorem. Contra alius rudis informes oftendit et artus, Hirfutumque fupercilium, ac caudam finuofam, Ingratus vilu, fonitu illaetabilis ipfo.
Nec vero hae fine lege datae, fine mente figurae; Sed facies fua pro meritis, habitusque fonusque, Cunctis, cuique fuus, vocum difcrimine certo. Incubuere mari, videas fpumare reductis Ergo ubi iam nautae fpumas falis aere ruentes Convulfum remis, roftrisque tridentibus, aequor. Tunc longe fale faxa fonant, tunc et freta ventis Incipiunt agitata tumefcere; littore fluctus
Illidunt rauco, atque refracta remurmurat unda Ad fcopulos, cumulo fequitur praeruptus aquae
Trinacria cernas procul intremere
Funditus, et montes concurrere montibus altos. Cum vero ex alto fpeculatus caerula Nereus Leniit in morem ftagni, placidaeque paludis, Labitur uneta vadis abies, natat uneta carina. Hinc etiam folers mirabere faepe legendo,
Sicubi Vulcanus filvis incendia mifit,
Aut agro ftipulas flamma crepitante cremari: Nec minus exultant latices, cum teda fonore Virgea fuggeritur coftis undantis aheni, Carmine nec levi dicenda eft fcabra crepido. Tum, fi laeta canunt, hilari quoque carmina vultu Incedunt, laetumque fonant haud fegnia verba: Seu cum vere novo rident prata humida, feu cum Panditur interea domus omnipotentis Olympi. Contra autem fefe triftes in amabile carmen Induit in vultus, fi forte invifa volucris Nocte fedens ferum canit importuna per umbras, Ut quondam in buftis, aut culminibus defertis. Verba etiam res exiguas angufta fequuntur; Ingentesque iuvant ingentia: cuncta gigantem Vafta decent, vultus immanes, pectora lata, Et magni membrorum artus, magna offa, lacerti- que.
Atque ideo, fi quid geritur molimine magno, Adde moram; et pariter tecum quoque verba labo-
Segnia: feu quando vi multa gleba coactis
Aeternum frangenda bidentibus; aequore feu cum Cornua velatarum obvertimus antenarum.
At mora fi fuerit damno, properare, iubebo. Si fe forte cava extulerit mala vipera terra, Tolle moras, cape faxa manu, cape robora, pa- ftor!
Ferte citi flammas, date tela, repellite peftem! Ipfe etiam verfus ruat, in praecepsque feratur, Immenfo cum praecipitans ruit Oceano nox; Aut cum perculfus graviter procumbit humi bos. Cumque etiam requies rebus datur, ipfa quoque ul-
Carmina paulifper curfu ceffare videbis,
In medio interrupta; quierunt cum freta ponti, Poftquam aurae pofuere, quiefcere protinus ipfum Cernere erit mediisque inceptis fiftere verfum. Quid dicam, fenior cum telum imbelle fine ictu Invalidus iacit, et defectis viribus aeger?
Nam quoque tum verfus fegni pariter pede languet; Sanguis hebet, frigent effoetae in corpore vires. Fortem autem iuvenem deceat prorumpere in arces, Evertiffe domos, praefractaque quadrupedantum Pectora pectoribus perrumpere, fternere turres Ingentes, totoque ferum dare funera campo. Nulla adeo vatum maior prudentia, quam fe Aut premere, aut rerum pro maieftate canendo Tollere. Nunc illos animum fubmittere cernas, Verborum parcos, humilique obrepere greffu, Textaque vix gracili deducere carmina filo. Nunc illos, verbis opulentos, divite vena Cernere erit fluere, ac laxis decurrere habenis, Fluxosque, ingentesque: redundat copia laeta Ubere felici, verborumque ingruit agmen, Hibernarum inftar nivium, cum Iuppiter Alpes Frigidus aereas, atque alta cacumina vestit. Interdum vero cohibent undantia lora,
Non humiles, non fublimes, media inter utrum- que
Littus arant veluti fpatia, et confinia radunt: Sic demum portu laeti conduntur in alto.
« EdellinenJatka » |