S. von ihm B. I, S. 341. Sein berühmtestes und ausführlichstes lateinisches Gedicht trägt die Vorschriften des Gartenbaues, in vier Büchern, vor, und ist ganz in der Manier, aber nicht in dem Geiße Virgil's geschrieben, wenn gleich die meisten französischen Kunstrichter ihm fast gleichen Rang mit diesem seinem Muster geben. Das Bestreben, überall Schmuck und Verzierung einzuweben, ist überall zu sichtbar; und Dusch tadelt mit Recht in seinen Briefen zur Bildung des Geschmacks (Th. 1. n. A. Br. 7. 8.) den uns schicklichen und oft ganz widersinnigen Gebrauch, den sich Rapin von der mythologischen und allegorischen Dichtung zu machen erlaubt hat. --- Der Inhalt der hier mitgetheilten Stelle ist Unterricht über den Anbau und die Wartung des Obftes, und Empfehlung ländlichen Fleisses durch seine ehe. malige Würde.
HORTORVM, L. IV. v, I. ff,
Nec te, quae virides regnas tam laeta per hortos Non dicam, Pomona tuis hic omnia quando Muneribus funt plena, tuoque affurgit honóri Autumnus, viridi praecinctus tempora ramo. Quae tibi pars etiam noftri fpectanda laboris, Lamonide, poftquam praefertim, te duce, coeptum Crevit opus, pelagoque dedit fua vela patenti. Et quamquam vultu leges Aftraea fevero Imponat per te populis, luxumque refraenet: Te tamen et ruris dantem praecepta colendi Vidimus et morem arboribus, legesque feren.
Munere pro tali, fic te tellure benigna Deinde tuus fortunet ager, fit divite fundo Luxuriofa tui curvent pomaria fructus, Laeta Bavillaei rumpantur ut horrea ruris Atque tuae nunquam defit fua gratia villae. Quamvis non omnis tellus fit idonea plantis. Omnibus, et certas leges, ac focdera certis Praefcribat natura locis, praefcriptaque fervet: Illis Franca tamen non eft obnoxia tellus Legibus, eximiae quae fertilis ubere glebae. Nil fructus non laeta ferat, nil culta recufet. Et quamquain multo generofos palmite colles In primis longo tollat Burgundia tractu, Quamquam pomiferis laetetur Neuftria campis, Belfia fit farris opulenta, Veluna metallis, Benharnus nemorofa, racemiferique Tricaffes. Nutritor pecorum Biturix, Arvernus equorum: Eft tamen omne folum Francae telluris, alendis Hortorum arboribus, rurique infigne colendo. Praefertim riguae tellus vicina Turoni,
Ver ubi perpetuum, femperque nitentia prata, Et quos lentus Arar, praecepsque Druentius agros Perluit, et pingui vallis rorata Garumnae, Vosque Parifiaci ditiffima praedia ruris.
Si tamen ipfa tuo tellus optanda parebit Arbitrio, glebae fundus quaerendus opimae. Nam fuge trifte folum, fulva, quod languet arena, Nec non quae preffos interiacet infima colles Convallis, cui lenta palus exhalet inerti De fundo tetram craffa cum nube Mephitim, Unde gravem referant etiam fua poma faporem: Et fuge perpetuis campum qui flatur ab Auftris. Optimus ille loeus nobis, haec optima fedes Arborei foetus, ubi coeli mitibus auris, Declives campi terra pendente patebunt. At licet apricum ad folem, ventosque tepentes Vergat ager: non ille tamen removendus ab horto Florifero; fpatio fua fit divortia iufto
Floribus, et pomis: fed ferri ingentia clauftra
Clathrorum ordinibus dirimant pomaria longis, Defendantque aditus, populo, pecorique caven. dos.
Non iam, telluri qui fit dele&us habendae Hic repetam, moresque ipfos, habitusque loco-
Plantandique modos, et tempora certa ferendi: Omnia iam populis vulgata. Quis ilicet omnem Monftratum agricolis culturae nefciat ufum? Si vero arboribus per fe fatis aequus alendis Non fit ager: foffa terram profcinde patenti, Jpfa proftructi quae ftrata crepidine muri; Et fterilem late non impiger effode campum ; Proque folo exhaufto meliorem fuffice terram. Haec melior, graciles quae fundo imitatur are-
Si tamen illius color eft bonus, et bonus hu
Campus alit nimias, fi fit nimis humidus, her
Quaere prius terram fructus qui, quamque dece
Vitibus an fit ager magis ingeniofus habendis, An magis arboribus: nam per vim nulla coacti Gratia ruris erit: ne ruri proinde colonus Naturae contra morem, ingeniumque coacto Imperet, ut per fe tellus tractata monebit. Cum fuerit iam ftratus ager, tellusque parata, Inprimis ipfum, certo difcrimine, campum. Partiri, plantisque ratas defcribere fedes Mandabo: et poftquam lecta de gente flagellum Optaris, decerpe manu, aut exfcinde fecuri Silveftrem ramum, terraeque immitte tepenti: Nec pigeat fcrobibusque manus adhibere cavan-
Sternendoque folo. Te talem impendere cu
Arboribusque tuis primos imponere mores
Proderit, et fectos, ipfo de corpore matrum, Arboreos foffo ramos deponere campo.
Nec fuit indignum quondam, dum prima vige- ret.
Perfarum fortuna, alto de fanguine magni Aftyagis Regem campos coluiffe fuperbum. Saepe illum patrios flores, et poma, per hortos Plantentem, manibusque fuis plantata rigantem Attonitus vidit mons vertice Tmolus ab alto, Maeoniis unus late qui praefidet arvis;
Et Regem agricolam longe miratus Orontes. Hanc etiam, ut perhibent, fefe exercebat ad ar-
Cum domito, Fabius Dictator ab hofte redibat, Non veritus, medio dederat qui iura fenatu, Ferre idem arboribusque fuis terraeque colendae, Victricesque manus ruri praeftare ferendo. Ipfa triumphales tellus experta colonos,
Atque ducum manibus quondam verfata fuorum. Maiores fructus, maiora arbufta ferebat.
Talis foedifragum poftquam Mafiniffa Syphacem Et Numidam infidum Poenis fregiffet in arvis, Imperiis terram ipfe fuis parere docebat,
Atque fuo cultu Maurum manfuefcere coelum." Tu quoque regnando curas dum dividis orbi, Nonnunquam folio, ut perhibent, defcendis al alto,
Et quas imperii, quas rerum tendis habenas, Rure tuo, magne interdum LODOICE, remittis. Nam fangermani feu te accepere receffus, Seu fors Verfalii, five alta palatia fontis Bellaquei per te curando incumbere fundo Non dubitas: circum famuli ftant ordine longo: Centum qui pomis, centum qui floribus hortos Conferere ingentes, et aquas deducere certent: Artificumque vices varias, operumque laborem Per medios inftans operi partiris; ut agrum Omnia fint, paribus numeris dimenfa per omnem. Laeta fuper, niveisque volans Pax aurea bigis,
Praetendit populis ramum frondentis olivae. Et quamquam externas longe tibi gloria lauros Oftendat, lauros alias, per patria rura
Ipfe feris, quas victor ames meruifle coronas. Interea omnis humus placidi te ruris amantem Gratatur, tantoque folum cultore fuperbum Plus viget, atque fuo fe laetum indulget amanti.
« EdellinenJatka » |