Anfractus: utAlamma, volent; ut sympha, dehi. Marsy.

scant
Molliter ; ut ferpens, sinuoso tramite currant;
Ac teretes palpene tactu leviore figuras.

Sint tabulas fines, ac certo limite totum
Includatur opus; visis nec plura figuris
Laminibus mendax fimulet promittere tela.

Gentibus in variis quae sint discrimina cultus,
Quae vestes, quae forma viris, non ultimus esto
Observare labor: penitus lustrare memento
Annales populorum, aevi Monumenta vetusti,
Aera, peregrinis excusa Numismata praelis,
Marmoraque, et vivo fpirantia Signa metallo.
Rudera quin etiam caecis defossa tenebris
Iuverit, et doctas penitus lustrare ruinas.

Vaniere.

V a ni e r e.

Jacques Vaniere, ein Jesuit, geb. zu Beziers 1664, geft. zu Toulouse 1739, gehårt zu den besten Nachahmern des Virgilischen Lehrgedichts, und zu den glücklichsten neus ern lateinischen Dichtern. Dent Entwurfe seines aus sechs: gehn Büchern bestehenden georgischen Gedichts, Praedium Rusticum, gab er nur allzu viel Ausdehnung, und zog eine Menge von entferntern oder minder wichtigen Gegenstånden in denselben hinein. Aber felbft dieser große Reichthum des Stoffs erzeugte eine gewisfe Dürftigkeit und Monotonie der Ausführung; um so mehr, da die Phantasie und Erfindungss kraft dieses Dichters sehr mäßig, sein Geschmack nicht sehr verfeinert, und seine Sprache oft nur metrische Prore ift. Vergl. Dusch's Briefe, Th. I. n. A. Br. VI. -- Um seinen Abstand vom Virgil lebhaft zu fühlen, vergleiche man nur folgende Stelle, die keine seiner schlechtesten ist, mit der obis gen des rémischen Dichters von ähnlichem Inhalte.

Annuus agricolis ordo breviorque laborum
Summa mihi tradenda, prius quam fingula versu
Persequar: in tenues ruris descendere curas
Si piget

, hanc mecum faltem cognoscite partem,
Qui colitis pingues operis venalibus agros.

1

Id folitum vobis nunc incufare querelis
Sidera, nunc fterilem falsis incessere terram
Opprobriis; quod eeslet iners, lasataque raras
Iam pariat fegetes: atqui nec fidera caeli
Mutavere vices ; neque post tot fecula mater
Alma virům senio tellus effoeta quievit:
Sed cultu viget, aeternam sortita iuuentám;
Et curis hominum iugique exercita ferro,

Primaevas reparat vires; nec inertior annis
Dedicit veterem, noftro sed crimine, laudem.

Vaniere.

2

Quae manibus sulcare suis gens prisca solebat,
Nos avidi fructus imprudentesque laborum,
Horrida furaci permittimus arva colono;
Nec pudor eft Dominum fervos audire docentes,
Vsque novos tentare modos, artemque colendi
Non nisi per grandes peccando discere sumptus.

Ingenium mifere torquemus, ut aequoris ae

stum
Aftrorumque vias ftudio fpeculemur inani.
Qua fine deficerent viduae cum civibus urbes,
Frugiferae cultura iacet telluris; et unum
Scire pudet, tacito fequimur quod ruris amore;
Et quo regna folent armis opibusque vigere.
Alter enim culto census nec certior agro,
Militiae potior neque disciplina: perito
Miles ab Agricola fit strenaus atque laboris
Et tamis ac brumae patiens: agreftibus olin
Roma viris orbem domuit: duo fulmina belli
Scipiadae coluere folum, glebasque ruebant
Qua versae cecidere manu Carthaginis arces.

Non alia est sceleris magis expers vita, beato
Quam quae rure piis agitur longaeva Colonis,
Ambitione procul, miseraque cupidine lucri.
Hinc hominum patrem, mundi Deus author, agre-

stes
Edidit inter opes: retro labentibus annis
Aurea si qua dedit mortali fecula genti,
Agricolis Auxere viris; atque illius aevi
Si qua reliéta manent vestigia, rure supersunt;
Floret ubi facra relligio, cultusque supremi
Numinis; unanimes ubi cernitur inter amicos
Nuda fides, hoftes inter placabilis ira.
Hic tenui viétu studioque laboris aluntur
luftitia et pietas: irritant oppida luxum,
Luxus avaritiam: fcelus haec prorumpit in omne.

Vaniere.

Quare agite antiquum patrii revocemus' amo.

rem

Ruris; et agricolas artem doceamus alumnam
Virtutis, fidei comitem, morumque magiftram.

Mobilibus funt qui numeris inflectere vocem, Plaudere qui pedibus choreas, qui caedis amantes Formantesque manus in mutua funera, prom

ptam Héu! nimium ferro montrent accersere mortem.

Ruris ut ipfa fuo quoque disciplina magistro
Gaudeat; et campis fua fint praecepta colendis;
Quae veniunt properanda novo iam Vere, quid

Aeftas
Autumnusque monent, quos rure domique labo-

res

Agricolis permittit Hyems ignava, docebo;
Annua per varias partitus tempora curas.

Aeterno poftquam foboles aequaeva parenti
Induit humanos artus, promissaque terris
Auxilia, et tectum mortali corpore Numen
Attulit; ex illo nobis revolubilis annus
Incipit, effundens primum qua luce cruorem
Ingenitas homini Deus abluit hostia labes.
Inde resurgentis numerant primordia mundi;
Et novus a Christo feclorum nafcitur ordo.

Naturam fequar ipse ducem; Caelumque reclu

dens
Torpentesque finus terrae, referabit et annum
Purpureis mihi Ver manibus; viridemque iuven-

tam
Ante canam, tristis memorem quam tarda senectae
Tempora: nam quatuor divifus partibus annus
Humanae perfecta refert imitamina vitae.

Vere renidentem credas iuvenefcere mundum: Germina vitali turgent lactentia fucco:,

Nata

!

Vaniere.

Nata recens, ac mollis adhuc, et roboris expers
Audet humo vix stare feges; ridentibus agris
Blandior arridet Zephirus, pennaque iocanti
Mulcet odoratos flores, queis picta decentes
Terra finus, iam tum meffi praeludit opimae.

Fortior et plenis adolescit viribus annus;
Cum gravis exacto iain Vere redueitur Aestas.
Maturus fructu dein uberiore decorum
Attollit caput Autumnus; Brumaeque nivalis
Denique canities et frigora pigra fequuntur.

Ergo ubi iam propior gelidas ablegat in Aretos
Sol Hyemem, et nudis frondes Ver mite redonat
Arboribus, viridique refert sua gramina terrae,
Atque suos avibus cantus, sua gaudia mundo
Rusticus hyberno iam non piger igne, ligones
Expedit; et terrae florentis imagine gaudens,
Arva colit, cultuque novos fuperaddit honores.

En tumet, et gravidas laxato cortice
Palmes agit: teneras evolvens vinea frondes
Nascentem iam tum monstrat tibi Vinitor uvam
Sollicitatque tuas praesenti munere curas ;
Vt sepem repares, alimentaque pinguia ferro
Elicias, fodiens circum, natosque revellens
Abs radice rubos et iniqui graminis herbam;
Quam nifi fumofis ficcam procul ignibus uras
Radices iterum terris aget, atque per omnem
Latius effundet sese vivacior agrum,

Intermissa boves redeant ad aratra, novales, Profubigant, dum mollis ager, facilisque moveri; Non pluviis tamen udus aquis; ne craffa revela

lant Terga soli; quas dein glebas nec vomer aratri, Nec pluviae Zephirique putri tellure resolvent.

Difficiles cum iam primis a mensibus anni Sulcat Arator agros; hominumque boumque labo