sanctaidd y dydd Sabbath. Chwe diwrnod y gweithi, ac y gwnai dy holl waith; eithr y seithfed dydd yw Sabbath yr Arglwydd dy Dduw. Ar y dydd hwnnw na wna ddim gwaith, tydi, na'th fab, na'th ferch, na'th was, na'th forwyn, na'th anifail, na'r dyn dieithr a fyddo o fewn dy byrth. Canys mewn chwe diwrnod y gwnaeth yr Arglwydd nef a daear, y môr, ac oll y sydd ynddynt, ac a orphwysodd y seithfed dydd: o herwydd paham y bendithiodd yr Arglwydd y seithfed dydd, ac a'i sancteiddiodd ef.

Pobl. Arglwydd, trugarhâ wrthym, a gostwng ein calonnau i gadw'r gyfraith hon.

Gweinidog. Anrhydedda dy dad a'th fam; fel yr estyner dy ddyddiau ar y ddaear yr hon a rydd yr Arglwydd dy Dduw i ti. Pobl. Arglwydd, trugarhâ wrthym, a gostwng ein calonnau i gadw'r gyfraith hon. Gweinidog. Na ladd.

Pobl. Arglwydd, trugarhâ wrthym, a gostwng ein calonnau i gadw'r gyfraith hon.

Gweinidog. Na wna odineb.

Pobl. Arglwydd, trugarhâ wrthym, a gostwng ein calonnau i gadw'r gyfraith hon. Gweinidog. Na ladratta.

Pobl. Arglwydd, trugarhâ wrthym, a gostwng ein calonnau i gadw'r gyfraith hon.

Gweinidog. Na ddwg gam dystiolaeth yn erbyn dy gymmydog.

Pobl. Arglwydd, trugarhâ wrthym, a gostwng ein calonnau i gadw'r gyfraith hon.

Gweinidog. Na chwennych dŷ dy gymmydog, na chwennych wraig dy gymmydog, na'i was,

thou keep holy the Sabbathday. Six days shalt thou labour, and do all that thou hast to do; but the seventh day is the Sabbath of the Lord thy God. In it thou shalt do no manner of work, thou, and thy son, and thy daughter, thy manservant, and thy maid-servant, thy cattle, and the stranger that is within thy gates. For in six days the Lord made heaven and earth, the sea, and all that in them is, and rested the seventh day: wherefore the Lord blessed the seventh day, and hallowed it.

People. Lord, have mercy upon us, and incline our hearts to keep this law.

Minister. Honour thy father and thy mother; that thy days may be long in the land, which the Lord thy God giveth thee.

People. Lord, have mercy upon us, and incline our hearts to keep this law.

Minister. Thou shalt do no murder.

People. Lord, have mercy upon us, and incline our hearts to keep this law.

Minister. Thou shalt not commit adultery.

People. Lord, have mercy upon us, and incline our hearts to keep this law.

Minister. Thou shalt not steal.

People. Lord, have mercy upon us, and incline our hearts to keep this law.

Minister. Thou shalt not bear false witness against thy neigh

bour.

People. Lord, have mercy upon us, and incline our hearts to keep this law.

Minister. Thou shalt not covet thy neighbour's house, thou shalt not covet thy neighbour's

na'i forwyn, na'i ŷch, na'i asyn, na dim a'r sydd eiddo.

Pobl. Arglwydd, trugarhâ wrthym, ac ysgrifena'r holl ddeddfau hyn yn ein calonnau, ni a attolygwn i ti.

Yna y canlyn un o'r ddau Golect hyn dros y Brenhin; a'r Offeiriad yn ei sefyll megis o'r blaen, ac yn dywedyd,

Gweddïwn. Ho OLL-alluog Dduw, yr hwn sydd â'i deyrnas yn dragywyddol, a'i allu yn anfeidrol; Cymmer drugaredd ar yr holl Eglwys, a rheola felly galon dy ddewisedig wasanaethwr GEORGE, ein Brenhin a'n Llywydd, fel y gallo efe (gan wybod i bwy y mae yn weinidog) uwchlaw pob dim geisio dy anrhydedd di a'th ogoniant; ac fel y gallom ninnau a'i holl ddeiliaid ef (gan feddylied yn ddyledus oddiwrth bwy y mae'r awdurdod sydd iddo) yn ffyddlawn ei wasanaethu, ei anrhydeddu, ac yn ostyngedig ufuddhâu iddo, ynot ti, ac erot ti, yn ol dy fendigedig air a'th ordinhâd; trwy Iesu Grist ein Harglwydd; yr hwn, gyda thi a'r Yspryd Glân, sydd yn byw ac yn teyrnasu yn dragywydd yn un Duw, heb drange na gorphen. Amen.

Neu,

wife, nor his servant, nor his maid, nor his ox, nor his ass, nor any thing that is his.

People. Lord, have mercy upon us, and write all these thy laws in our hearts, we beseech

thee.

Then shall follow one of these two Collects for the King, the Priest standing as before, and saying, Let us pray.

A kingdom is everlasting, ALMIGHTY God, whose and power infinite; Have mercy upon the whole Church; and so rule the heart of thy chosen Servant GEORGE, our King and Governour, that he (knowing whose minister he is) may above all things seek thy honour and glory and that we, and all his subjects (duly considering whose authority he hath) may faithfully serve, honour, and humbly obey him, in thee, and for thee, according to thy blessed Word and ordinance; through Jesus Christ our Lord, who with thee and the Holy Ghost liveth and reigneth, ever one God, world without end. Amen.

Or,

LMIGHTY and everlast

Air sanctaidd, fod calonnau brenhinoedd wrth dy reolaeth a'th lywodraeth di; a'th fod di yn eu gosod hwynt ac yn eu hymchwelyd, fel y mae dy dduwiol ddoethineb yn gweled bod yn oreu; Yr ydym ni yn ostyngedig yn attolwg i ti felly osod a llywodraethu calon GEORGE dy wasanaethwr, ein Brenhin a'n Llywydd, fel y gallo efe, yn ei holl feddyliau, geiriau, a gweith

thy holy Word, that the hearts of Kings are in thy rule and governance, and that thou dost dispose and turn them as it seemeth best to thy godly wisdom: We humbly beseech thee so to dispose and govern the heart of GEORGE thy Servant, our King and Governour, that, in all his thoughts, words, and works, he may ever seek thy honour and glory, and study

redoedd, yn wastad geisio dy anrhydedd di a'th ogoniant, a myfyrio ar gadw dy bobl a rodded yn ei gadwraeth ef, mewn digonoldeb, tangnefedd, a duwioldeb. Caniatta hyn, drugarog Dad, er cariad ar dy anwyl Fab Iesu Grist ein Harglwydd. Amen.

Yna y dywedir Colect y Dydd. Ac yn nesaf ar ol y Colect, y darllen yr Offeiriad yr Epistol, gan ddywedyd, Yr Epistol [neu, Y rhan o'r Ysgrythyr a drefnwyd yn lle'r Epistol] sydd yn ysgrifenedig yn y - Bennod o---yn dechreu ar y Wers. Ac wedi diweddu'r Epistol, efe a ddywaid, Yma y terfyna'r Epistol. Yna y darllen efe yr Efengyl (a'r bobl i gyd yn eu sefyll) gan ddywedyd, Yr Efengyl sanctaidd fendigedig a 'sgrifenir yn y Bennod o---|

yn

dechreu ar y Wers. Ac wedi gorphen yr Efengyl, y cenir neu y dywedir y Credo sy'n canlyn, a'r bobl fyth yn sefyll, megis o'r blaen.

CREDAF yn un Duw, Tad Holl-alluog, Creawdr nêf a daear, Ac oll weledigion ac anweledigion :

Ac yn un Arglwydd Iesu Grist, Yr unig genhedledig Fab Duw, Cenhedledig gan ei Dad cyn yr holl oesoedd; Duw o Dduw, Llewyrch o Lewyrch. Gwir Dduw o wir Dduw, Cenhedledig, nid gwneuthuredig, Yn un hanfod â'r Tad, gan yr hwn y gwnaethpwyd pob peth: Yr hwn, erom ni ddynion ac er ein iachawdwriaeth, a ddisgynodd o'r nefoedd, Ac a gnawdiwyd trwy'r Yspryd Glân, o Fair For wyn, Ac a wnaethpwyd yn ddyn, Ac a groes-hoeliwyd hefyd drosom dan Pontius Pilatus. Efe a ddïoddefodd, ac a gladdwyd, A'r trydydd dydd efe a adgyfododd yn ol y 'Sgrythyrau, Ac a esgynodd i'r nef, Ac y sydd yn eistedd ar ddeheulaw'r Tad. A thrachefn y daw efe trwy ogoniant i farnu

to preserve thy people committed to his charge, in wealth, peace, and godliness: Grant this, O merciful Father, for thy dear Son's sake, Jesus Christ our Lord. Amen.

be

Then shall be said the Collect of the Day. And immediately after the Collect the Priest shall read the Epistle, saying, The Epistle [or, The portion of Scripture appointed for the Epistle] is written in the Chapter of Verse. ginning at the the Epistle ended, he shall say, Here endeth the Epistle. Then shall he read the Gospel (the people all standing up) saying, The holy Gospel is written in the Chapter of beginning at the

I

And

--

Verse. And the Gospel ended, shall be sung or said the Creed following, the people still standing, as before.

Believe in one God the Father Almighty, Maker of heaven and earth, And of all things visible and invisible:

And in one Lord Jesus Christ, the only-begotten Son of God, Begotten of his Father before all worlds, God of God, Light of Light, Very God of very God, Begotten, not made, Being of one Substance with the Father, By whom all things were made: Who for us men, and for our salvation came down from heaven, And was incarnate by the Holy Ghost of the Virgin Mary, And was made man, And was crucified also for us under Pontius Pilate. He suffered and was buried, And the third day he rose again according to Scriptures, And ascended into heaven, And sitteth on the right hand of the Father. And he shall come again with glory to judge both the quick and the

the

y byw a'r meirw: Ac ar ei deyrnas ni bydd trangc.

A chredaf yn yr Yspryd Glân, Yr Arglwydd a'r Bywiawdr, Yr hwn sydd yn deilliaw o'r Tad a'r Mab; Yr hwn y'nghŷd a'r Tad a'r Mab a gyd-addolir ac a gydogoneddir, Yr hwn a lefarodd trwy'r prophwydi. A chredaf fod un Gatholig ac Apostolig Eglwys; Addefaf un Bedydd er maddeuant pechodau; Ac edrychaf am adgyfodiad y meirw, A bywyd y byd y sydd ar ddyfod. Amen.

Yna y Curad a fynega i'r bobl pa Wyliau neu Ymprydiau a fydd i'w cadw yn yr wythnos yn canlyn. Ac yna hefyd (o bydd achos) rhodder Rhybudd o'r Cymmun; a darllener Llythyrau Casgl, Dyfynnau, ac Ysgymmundodau. Ac ni chyhoeddir ac ni fynegir dim yn yr Eglwys, hyd y parhão Gwasanaeth Duw, ond gan y Gweinidog ei hun: na dim ganddo yntau, ond a erchir yn Rheolau y Llyfr hwn, neu a orchymmynir gan y Brenhin, neu gan Ordinari'r lle.

Yna y canlyn y Bregeth, neu un o'r Homiliau a ddoded allan eisoes, neu a ddoder allan rhagllaw, trwy awdurdod.

Yna y dychwel yr Offeiriad at Fwrdd yr Arglwydd, ac a ddechreu'r Offrymiad; gan ddywedyd un neu ychwaneg o'r Adnodau sy'n canlyn, y cyfryw o'i synwyr ei hun a welo yn gymhwysaf.

LEWYRCHED felly eich goleuni ger bron dynion, fel y gwelont eich gweithredoedd da chwi, ac y gogoneddont eich Tad yr hwn sydd yn y nefoedd. St. Matth. v.

Na thrysorwch iwch' drysorau ar y ddaear; lle y mae gwyfyn a rhwd yn llygru, a lle y mae lladron yn cloddio trwodd, ac yn lladratta: eithr trysorwch iwch' drysorau yn y nef; lle nid oes na gwyfyn na rhwd yn llygru, a

dead: Whose kingdom shall have no end.

And I believe in the Holy Ghost, The Lord and Giver of life, Who proceedeth from the Father and the Son, Who with the Father and the Son together is worshipped and glorified, Who spake by the Prophets. And I believe one Catholick and Apostolick Church. I acknowledge one Baptism for the remission of sins, And I look for the Resurrection of the dead, And the life of the world to come. Amen.

Then the Curate shall declare unto the people what Holy-days, or Fasting-days, are in the Week following to be observed. And then also (if occasion be) shall notice be given of the Communion; and Briefs, Citations, and Excommunications read. And nothing shall be proclaimed or published in the Church, during the time of Divine Service, but by the Minister: nor by him any thing, but what is prescribed in the Rules of this Book, or enjoined by the King, or by the Ordinary of the place.

Then shall follow the Sermon, or one of the Homilies already set forth, or hereafter to be set forth, by authority.

Then shall the Priest return to the Lord's Table, and begin the Offertory, saying one or more of these Sentences following, as he thinketh most convenient in his discretion.

LET that they may

ET your light so shine be

see your good works, and glorify your Father which is in heaven. St. Matth. v.

Lay not up for yourselves treasure upon the earth; where the rust and moth doth corrupt, and where thieves break through and steal: but lay up for yourselves treasures in heaven; where neither rust nor moth doth cor

lle nis cloddia lladron trwodd, ac nis lladrattant. St. Matth. vi.

rupt, and where thieves do not break through and steal. St. Matth. vi.

Whatsoever ye would that

Matth. vii.

Nid pob un y sydd yn dywedyd wrthyf, Arglwydd, Arglwydd, a ddaw i mewn i deyrnas nefoedd; ond yr hwn sydd yn gwneuthur ewyllys fy Nhad yr hwn sydd yn y nefoedd. St. Matth. vii.

Zaccheus a safodd ac a ddywedodd wrth yr Arglwydd, Wele, hanner fy na, O Arglwydd, yr ydwyf yn ei roddi i'r tlodion; ac os dygais ddim o'r eiddo neb trwy gam-achwyn, yr ydwyf yn ei dalu ar ei bedwerydd. St. Luc xix.

Pwy sydd un amser yn rhyfela ar ei draul ei hun? Pwy sydd yn plannu gwinllan, ac nid yw yn bwytta o'i ffrwyth hi? Neu pwy sydd yn porthi praidd, ac nid yw yn bwytta o laeth y praidd? 1 Cor. ix.

Os nyni a hauasom i chwi bethau ysprydol, ai mawr yw os nyni a fedwn eich pethau cnawdol? 1 Cor. ix.

Oni wyddoch chwi fod y rhai sy yn gwneuthur pethau cyssegredig, yn bwytta o'r cyssegr; a'r rhai sy yn gwasanaethu'r allor, yn gyd-gyfrannogion o'r allor? Felly hefyd yr ordeiniodd yr Arglwydd i'r rhai sy'n pregethu'r efengyl, fyw wrth yr efengyl. 1 Cor. ix.

Yr hwn sydd yn hau yn brin, a fêd hefyd yn brin; a'r hwn sydd yn hau yn helaeth, a fêd hefyd yn helaeth. Pob un megis y mae yn rhag-arfaethu yn ei galon, felly rhodded, nid yn athrist, neu trwy gymmell; canys